معماری مسجد جامع کبیر یزد
در ساخت مسجد عظیم جامع یزد از آهن استفاده نشده و همه قسمت های بنا با طاق ضربی، کاهگل و گچ استوار است. این مسجد هفت ورودی دارد که به راه ها و کوچه های اطراف ختم می شوند.
در جلوی سردر معروف مسجد جامع یزد، کاروانسرای ریسمان فروشان قرار داشت که در دوره شاهرخ میرزا خریداری و به مسجد اضافه شد و در آنجا حوضی ساختند و آب تفت را در آن جاری کردند.
سبک معماری مسجد جامع یزد
بنای فعلی مسجد جامع یزد به سبک "معماری آذری" ساخته شده است. سبک معماری آذری که به آن سبک ایرانی – مغول هم گفته می شود بعد از سبک معماری سلجوقی یا رازی که آن هم برگرفته از سبک معماری ساسانی است در آذربایجان در دوره "ایلخانیان" در زمان حکومت هلاکوخان از مراغه شروع و بعد به تبریز و سلطانیه و از آنجا به سراسر ایران و خارج گسترش پیدا کرد. اوج سبک معماری آذری در زمان جانشینان تیمور به ویژه شاهرخ بود.
گنبد و مناره های مسجد جامع یزد
گنبد خانه مسجد جامع یزد متعلق به دوره "ایلخانیان" بوده و سردر رفیع و بلند آن در زمان شاهرخ و دوره "تیموریان" ساخته شده است و 24 متر ارتفاع دارد.
دو مناره هم، با ارتفاع تقریبی 52 متر، در دوره صفوی ساخته شده که بلندترین مناره های جهان اند و تنها یکی از آنها پلکان دارد. این مناره ها در سال 1313 شمسی فرو ریخت که دوباره ساخته شدند.
بلندترین مناره های جهان متعلق با مسجد جامع کبیر یزد هستند.
محراب و شبستان مسجد جامع یزد
محراب مسجد کبیر یزد از سنگ مرمر یکپارچه ساخته شده و از گلاب و تربت کربلا برای ساخت محراب استفاده شده است. شبستان مسجد هم دو قسمت است، یکی برای زمستان و یکی برای بهار و پاییز.
محراب مسجد جامع یزد
کاشی کاری های محراب مسجد جامع یزد
بانیان مسجد جامع یزد
در محل فعلی مسجد جامع یزد، پایه های آتشکده دوران ساسانی بود که تا سالها بعد از ورود اسلام به ایران پابرجا بوده است. اولین بانی مسجد، عمرولیث بود که به گفته ماکسیم سیرو این مسجد در قبله انحراف داشته است. اما مشهورترین بانی ساخت مسجد جامع کبیر یزد، امیرعلاء الدوله کالنجار اولین امیر کاکویی و حاکم یزد از "آل کاکویه" در قرن پنجم قمری بود.
در سال 724 قمری سید رکن الدین نظام الحسینی ساخت مسجد جامع فعلی را شروع کرد اما قبل از اتمام گنبد و ایوان آن فوت کرد و طبق وصیتش شرف الدین علی یزدی ساخت ایوان و گنبد نیمه کاره را به اتمام رساند. بعدها در زمان تیمور گنبد و ایوان کاشی کاری شد.
کاشی کاری های مسجد جامع یزد. عکس: Angela Corrias
کاشی کاری های مسجد جامع یزد. عکس: Angela Corrias
مسجد جامع یزد ترکیبی از سه مسجد دوران قاجار
مسجد فعلی جامع یزد به جای سه مسجدی بنا شده است که در قرن های متمادی در کنار یکدیگر ساخته شده اند و در دوره "قاجار" به یک مسجد واحد با صحن وسیع تبدیل شده است.
آخرین تعمیرات و مرمت ها در سال 1324 شمسی توسط هیات حامیان مسجد جامع به سرپرستی حاج سیدعلی محمد وزیری انجام شده است.
نمای مسجد کبیر یزد از بالا
نمای مسجد کبیر یزد در شب
عکس مسجد کبیر یزد روی اسکناس 20 تومانی
