موقعیت مکانی، مذهب و لباس مردم سنندج
شهر سنندج مرکز استان کردستان، از غرب به مریوان تا عراق، از شرق به قروه تا تهران، از شمال به سقز تا آذربایجانها و از جنوب به کامیاران و کرمانشاه و خوزستان راه دارد.
مذهب سنی و گویش مردمان سنندج هم شاخه ای از "کوردی سورانی" است و لباس سنتی مردم سنندج که همه جا به چشم می خورد، برای زنان پیراهن های بلند رنگی و زیبایی به نام "سخمه و کوا" است و برای مردان "دموقوپان" (شلوار) و چوخورانک (لباس) که با شال دور کمر میبندند.
لباس سنتی مردم سنندج برای خانم ها
لباس سنتی مردم سنندج برای آقایان
غذاهای محلی مردم سنندج
"نان سنتی کلانه" (که لانه) که با پیازچه و کره محلی روی تابه پخت میشود بسیار خوشمزه است و همراه با آش دوغ محلی (دوخوا) که با گندم نیمکوب و دوغ و سبزی های محلی آماده می شود در بیشتر مکانها برای فروش به چشم می خورد که طعم متفاوتی نسبت به آش دوغ های شهرهای مختلف ایران دارد.
آش دوغ سنندج
نان محلی سنندج
نان محلی سنندج
نان محلی سنندج
سبزی های محلی مربوط به طبیعت اینجا که بصورت دستچین برای فروش وارد بازار می شود و خاصیت دارویی هم دارند "مرزه کوهی" و "پونه کوهی" و "کنگر" که با ماست مصرف می شود و گیلاخ و شن و ریواس است.
شیرینی سنتی و سوغات شهر سنندج کاک و کنجد شکری و کنجد گزویی است. گزو از درختان همین جا گرفته می شود و طعمی شیرین دارد.
و اما سفر من به کردستان...
از جاده مریوان به سمت هورامان که بیشتر از هر جای دیگر این شهر در بین توریست ها و مسافران معروف است به روستای زیبای نگل (نوگل) رسیدم.
گلدسته های مسجد نگل
روستایی در دامنه کوهی سرسبز در 60 کیلومتری غرب سنندج که بخاطر یک جلد قرآن بسیار زیبا که با خط کوفی و تزیینات آب طلا بر روی پوست آهو نوشته شده و در یک گاو صندوق در مسجد روستا نگهداری میشود، جلوه ای روحانی و مقدس دارد، این قرآن متعلق به صدر اسلام است که روایت جالبی از پیداشدن آن نقل می کنند...
در ادامه مسیر به مرز ایران و عراق می رسم در ارتفاعی با کوههایی که هنوز در قله برف دارند و راه را به سمت هورامان و هجیج ادامه میدهم. جاده ای پیج در پیچ و بسیار زیبا با طبیعتی سبز و چشم اندازی از روستا و رودخانه سیروان که هرچه پایین تر میروی جزییات بیشتر و پر رنگتری مشاهده می شود.
روستای هورامان، هزار ماسوله ایران
روستای هورامان با بافت قدیمی که آن را هزار ماسوله می نامند پر از خانه های طبقه طبقه است با خیابانهایی باریک که از دو طرف طبیعتی چشم نواز دارد و "مراسم پیر شالیار" هرساله در این مکان برگزار می شود و مسافران و توریست های زیادی را در اردیبهشت به اینجا می کشاند.
روستای هورامان
در ادامه مسیر به بهشت گمشده ای میرسی به نام بلبر که هرچه از زیبایی آن توصیف کنم حق مطلب ادا نشده است. چشمه های جاری از هر ظرف در بین سنگها و صخره ها و در زیر درختان توت و گردو و … نور آفتاب که از بین شاخه های درختان عبور می کند مکانی رویایی بوجود آورده است و صدای گوش نواز آب و آواز پرندگان و کوچه باغ هایی که مسحور کننده است، باعث می شود گذر زمان را حس نکنی.
ادامه مسیر جاده ای خاکی است به سمت هجیج و رودخانه سیروان که در طول مسیر همراه است. چشمه بل و سد بل یکی از جاذبه های بسیار زیبای جاده پاوه محسوب می شود که سرشار از شگفتی است.
چشمه بل
سد بل
ادامه مسیر بازارچه مرزی شوشمی، پاوه، جوانرود و کرمانشاه است. کوه ابیدر کوچک هم در شهر سنندج جایگاه ویژه ای دارد که مشرف به همه جای شهر است.
سمت راست محل عبور کوهنوردان است تا ابیدر بزرگ و سمت چپ هرچه بالاتر میروی چشم اندازی از شهر مشاهده می شود و هر دو طرف طبیعت خیره کننده ای دارد.
آبیدر
سنندج و بزرگترین سینمای روباز خاورمیانه
بزرگترین سینمای روباز خاورمیانه در اینجا قرار دارد و از هرجای ابیدر پیداست و مثل نگینی بر حلقه میدرخشد. در ارتفاع و بالای ابیدر کوچک پارک و تفریحگاهی عمومی وجود دارد که همیشه مورد استقبال مسافرها و خود مردم سنندج است.
از هرطرف شهر به سمت کوه ابیدر راهی وجود دارد و یکی از شاخصه های اصلی شهر سنندج محسوب می شود.
آثار باستانی سنندج
در بین آثار معماری به جامانده از تاریخ، "صفویه" نقش پر رنگی در شهر سنندج دارد. موزه و خانه کورد و مسجد جامع با فاصله کمی از هم در سه خیابان کنارهم قرار دارند. موزه شامل حوض بزرگ پر آب و مجموعه ای از ظروف قدیمی در اتاق های تو در تو است.
مسجد جامع سنندج
خانه کورد
خانه کورد
موزه
موزه
سازنده مجسمه های خانه کورد
بزرگانی که با سفر به سنندج با آنها آشنا شدم
یکی از بزرگان هنرمند شهر سنندج آقای حسین پناهی است که کار زیبایی در دست اجرا دارند، از شغل های قدیمی مثل آهنگری، نجاری و صنایع دستی و ساخت ظروف مسی… و قرار بر این است که با تاریخچه کامل و نحوه آموزش آنها، در کتاب هایی با موضوع زندگی زیبا (ژیانی جوان) به چاپ برسد. اولین کتاب هم در رابطه با حرفه آهنگری به چاپ رسیده و از ایشان تقدیر شده است.
دیدار بعدی آشنایی با آقای افرازه از فرهنگیان پیشکسوت شهر سنندج، مردی با موی سفید و سرشار از انرژی مثبت و لبخندی گیرا. آقای زواره مرد مسن 80 ساله ای بود که در خانه ای قدیمی با حیاطی پر از درخت و گل های محمدی و شاخه های تاک با او ملاقات کردم.
سرزده بدون هماهنگی قبلی وارد شدم، پشت میزی نشسته بود و در حال خرد کردن نان و کاسه ای گندم در کنارش. مهربانترین و پرعشق ترین صحنه از این دیدار. با لبخند استقبال کرد و بعد توضیح داد کار هرروزه ایشان است که غذای پرنده ها را آماده کند برای روز بعد. اینهمه مهر و عشق و تواضعی که دیدم قابل وصف نیست و هنوز با بیاد آوردن آن دیدار روحم تازه می شود.
آقای افرازه
از دیدارمان احساس شادی داشت و می گفت: "امشب شب برات است که شما مهمان ما شدید" و من تبریک گفتم به تمام فرزندانی که سالها در محضر همچین معلم و استادی درس زندگی گرفتند.
در ابتدای ورود به شهر سنندج احساس غریبی داشتم از تنهایی و آشنا نبودن در این شهر. اولین فردی که باعث دلگرمی من شد در قهوه خانه امانج در ترمینال بود. سنندج خیلی امنه و من در طول سفر این امنیت را تجربه کردم. با هرکسی روبرو شدم پر از مهر و مهمان نوازی بود و در بین کسانی که بیشتر همراهم بودند انسانیت را فارغ از هر دین و آیین بچشم دیدم.
پررنگ ترین چهره در این سفر راننده نمونه تاکسی، آقای حاجی بود که با خانواده محترمشان برای تمام مدت سفرم در در سنندج سنگ تمام گذاشتند.
سنندج و مسابقه شنا در آب های آزاد
شهر سنندج از شمال به جاده سقز میرسد که سد قشلاق در این مسیر قرار دارد و آب آشامیدنی سنندج را تامین می کند. مکانی سرشار از آرامش با طبیعتی بسیار زیباست و هر ساله مسابقه شنا در آب های آزاد در این جا برگزار می شود.
این آب های آرامش بخش هر روزه میزبان افرادی است که یا برای تفریح تن به آب می سپارند و یا ماهیگیرانی که با صبوری در انتظار صید ماهی با قلاب در اطرافش نشسته اند.
سد قشلاق
سدقشلاق، که امسال اینقدر بارندگیشون خوب بوده که آب اومده درختو گرفته
در ادامه مسیر به روستای دویسه و دشت های پر از لاله و بابونه و مزارع نخود و توت فرنگی و باغ های پر میوه میرسیم. درخت های گیلاس و چاقاله بادام و شلیل ...
دشت های لاله روستای دویسه
محصولات سنندج
شهر سنندج در مسیر جاده حسن آباد هم روستاهای زیادی دارد بکر و زیبا. کره سی با گندمزارهایی که در باد میرقصند و رود پرخروشی که جاریست در این طبیعت شگفت انگیز. و یا روستای کانی مشکان و کرجور .. و آبادی هایی بکر که دیدنشان روح آدمی را صیقل میدهد.
چندی پیش در جاده حسن آباد موقع حفر زمین، مجسمه ای معروف کشف شده و از شهر سنندج خارج شده است.همینطور در بالای کوه، اثرات باقی مانده از یک قلعه قدیمی به چشم میخورد و از اینجا هم به کوه ابیدر راه دارد.
سنندج شهر زیباییها، با طبیعتی مسحور کننده و مردمان کرد با محبت و مهمان نواز که امنیت در آن وجود داشت علی رغم شنیده هایی که گاهی درباره آن بوده است برای من پر از خاطرات خوب و تجربه های نو بود.
مردم بومی سنندج
سفرنامه شیلر (لاله فروزانی)
بهشت پنهان - بهار 95 سنندج
